Just Landscape
REWITALIZACJA WYROBISKA POEKSPLOATACYJNEGO „BRZEZINY” W NIEMODLINIE
Autorzy:
inż. arch. kraj. Justyna Mazur
inż. arch. kraj. Marcelina Smolarczyk
Lokalizacja projektu: Niemodlin
Obszar: 50 ha
Data projektu: 2016/2017 rok
Projekt powstał w ramach kursu Ochrona i rekultywacja krajobrazu na pierwszym roku studiów magisterskich na kierunku architektury krajobrazu Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki.
Praca zajęła 1. miejsce w konkursie na opracowanie koncepcji zagospodarowania wyrobiska poeksploatacyjnego „Brzeziny” Kopalni Odkrywkowej Surowców Drogowych S.A. w Niemodlinie.
Obszar opracowania to wyrobisko poeksploatacyjne po kopalni odkrywkowej surowców drogowych. W kopalni eksploatuje się piasek i pospółki, które ma zastosowanie w budownictwie drogowym. Wydobywanie kruszywa w kopalni Brzeziny rozpoczęto w roku 1982 i trwa do dziś. W 2017 roku jest planowanie zakończenie prac wydobywczych.
Zdjęcia stanu istniejącego:
Masterplan:
MASTERPLAN (J.M.)
Dla wyrobiska poeksploatacyjnego Kopalni Kruszyw Naturalnych Brzeziny planuje się przeprowadzenie rekultywacji w kierunku specjalnym (łączącym kilka kierunków tj. kulturowego, przyrodniczego oraz rekreacyjnego). Do każdej opisywanej strefy zagospodarowania opracowywanego terenu przyporządkowany jest odpowiadający jej kierunek rekultywacji, a w opisie szczegółowym znajduje się uzasadnienie tego wyboru.
PROJEKTOWANE STREFY FUNKCJONALNE:
STREFA I: KULTURALNO – GASTRONOMICZNA
Kierunek rekultywacji: kulturowy
Do strefy tej obszarowo przynależy wjazd na teren dawnej żwirowni. Istniejące budynki administracyjne zostaną odrestaurowane i zaadoptowane do nowych funkcji- stały się miejscem, które mogłoby zaktywizować seniorów.
STREFA III – WYPOCZYNKOWO - REKREACYJNA NAD WODĄ (PLAŻA)
Kierunek rekultywacji: rekreacyjny
Znajduje się tu plaża typowo rekreacyjna - z przeznaczeniem do zabaw i gier zespołowych, a także przestrzeń wypoczynkowa.
STREFA II – PARK TECHNOLOGICZNY
Kierunek rekultywacji: kulturowy
Część elementów istniejącej infrastruktury poeksploatacyjnej planuje się zachować i udostępnić dla zwiedzających, odpowiednio je eksponując i połączyć ścieżką edukacyjną.
STREFA IV – REKREACYJNA NAD WODĄ (KĄPIELISKO)
Kierunek rekultywacji: rekreacyjny
Środkowo-zachodnia część zbiornika wodnego przeznaczona jest pod kąpielisko rekreacyjne, gdzie plażowicze mogą kąpać się w słoneczne i upalne dni.
STREFA V – PTASIA WYSPA
Kierunek rekultywacji: przyrodniczy
Nie przewiduje się ingerencji człowieka w tej strefie, tak by chronić naturalne siedlisko ptaków. Ptasia Wyspa może być jedną z głównych atrakcji tego obszaru. Brak możliwości jej penetracji i okazja do obserwowania dzikiej ornitofauny jedynie z pomostów widokowych, z pewnością przyciągnie ciekawych świata ludzi.
pomosty widokowe
STREFA VI – FITOREMEDIACYJNA
Kierunek rekultywacji: przyrodniczy
Całą strefę planuje się przeznaczyć pod nasadzenia roślin, mających szczególne właściwości fitoremediacyjne - oczyszczające środowisko z substancji szkodliwych. Proponuje się zastosowanie jednej z metod fitoremediacji - rizofiltracji, która wykorzystuje zdolność korzeni do absorbowania zanieczyszczeń z wód powierzchniowych, przy zastosowaniu roślin lądowych w uprawie hydroponicznej.
STREFA VII – WIDOKOWO - SPACEROWA
Kierunek rekultywacji: kulturowy
W tej strefie proponujemy: ścieżki spacerowe i rowerowe, specjalny pomost widokowy (mieszczący się zaraz przy granicy skarp terenowych) oraz kilkanaście pomostów widokowych (schodzących tuż nad taflę wody w najatrakcyjniejszych widokowo miejscach), umożliwiając tym samym lepszy wgląd w przepiękny krajobraz.
STREFA VIII – EDUKACYJNO – RELAKSACYJNA (OGRODY INDUSTRIALNE – OGRÓD GEOLOGICZNY)
Kierunek rekultywacji: edukacyjny
Na ogród geologiczny przeznaczono rozległy, otwarty teren, ramowany wysoką roślinnością drzewiastą. Ma on pełnić głównie funkcję edukacyjną, ponieważ prezentowane będą w nim różnego rodzaju utwory geologiczne. Skały będą swobodnie rozmieszczone pośród niskiej roślinności trawiastej.
STREFA X – NATURY (OCHRONA NATURALNEGO KRAJOBRAZU)
Kierunek rekultywacji: przyrodniczy
Strefa ta pozostawiona zostanie naturalnej sukcesji roślinności i ma na celu ochronę zastanego krajobrazu.
STREFA IX – EDUKACYJNO – RELAKSACYJNA (OGRODY INDUSTRIALNE – OGRODY ZBÓŻ)
Kierunek rekultywacji: edukacyjny
Ogród zbóż ma pełnić głównie funkcję edukacyjną, prezentowane będą w nim różnego rodzaju zboża. Tym samym ogród ten wpisze się w otaczający krajobraz falujących łanów zbóż. Ponadto planuje się, że miejsce to będzie przestrzenią wystawienniczą dla instalacji artystycznych, stworzonych przez seniorów w pracowniach zlokalizowanych w strefie I.
ogród zbóż
STREFA XI – WYPOCZYNKOWA (DOMKI LETNISKOWE)
Kierunek rekultywacji: przyrodniczo - rekreacyjny
Planuje się rozluźnić istniejący drzewostan i nasadzić tu gatunki zgodne z zastanym siedliskiem. Zaleca się pozostawienie tej strefy naturalnej sukcesji roślinności i umieszczenie wśród drzew niewielkich domków letniskowych. Mimo nowoczesnej kubatury, pokrycie zewnętrznych elewacji obiektów szkłem i drewnem, pozwoli im doskonale wtopić się w otoczenie i umożliwi użytkownikom wypoczynek w zacisznym i oddalonym od zgiełku i hałasu, miejscu.
STREFA XII – WĘDKARSKA
Kierunek rekultywacji: rekreacyjny
Proponuje się uzupełnić roślinnością wysoką i niską brzeg wyrobiska od strony pól uprawnych, tak by stworzyć bardziej kameralne miejsce do połowu ryb i odpoczynku nad brzegiem rzeki, ale też chronić przed wiatrem. W obrębie nabrzeża planuje się umieścić kilka drewnianych pomostów dla wędkarzy.
pomost dla wędkarzy
STREFA XII – WODNO – EKSPLORACYJNA („MOST MOJŻESZA”)
Kierunek rekultywacji: kulturowy
Most rozgranicza dwie strefy wodne: IV (kąpielisko) i XII (wędkarską); i umożliwia przedostanie się ze stref wejściowych: I (kulturalno – gastronomiczna) i II (park technologiczny) na przeciwległy brzeg wyrobiska poeksploatacyjnego, bezpośrednio do jednego z dwóch ogrodów industrialnych – ogrodu zbóż. Most ten jest o tyle ciekawy, że nie znajduje się ponad rzeką, a dosłownie przebiega przez nią. Jego konstrukcja jest „wbudowana” w otaczający krajobraz, nie wynosi się ponad poziom skarp terenowych, czy lustra wody.
most